Kesicilerin Görevi Yapısı ve Çeşitleri
Kesiciler, orta ve yüksek gerilim şebekelerinde yük akımlarını ve kısa devre akımlarını kesmeye yarayan cihazlardır. Bu cihazlar devreyi, boşta, yükte ve özellikle kısa devre hâlinde açıp kapayabildikleri gibi otomatik kumanda yardımı ile açılıp kapanmasına da olanak sağlarlar. Böylece insanları tehlikeden korumakta, alçak ve yüksek gerilim cihazlarında meydana gelebilecek hasarı önleyip en aza indirgemektedir. Kesiciler hem ark söndürme özelliğine, hem de çok hızlı hareket etme özelliklerine sahiptir. Enerjiyi keserken önce kesici açılır, daha sonra ayırıcı açılmalıdır Kesicilere, disjonktör veya entrüptör de denilmektedir.
Orta Gerilim: 1- 35 kV arası gerilimlerdir.
Yüksek Gerilim: 35- 154 kV arası gerilimlerdir.
Çok yüksek Gerilim: 154 kV üzeri gerilimlerdir.
Kesicilerin Önemi
Bir kesicinin görevi kapalı durumda devreden güç akışını sağlamak, açık durumda ise güç akışını engellemektir. Bu iki görevden ilkini kontak elemanları arasında iyi bir temas oluşturarak ikinci görevi ise kontak elemanlarını ayırarak elektriksel olarak yerine getirir.
Kesiciden bu iki görevin gerektiği anda tam olarak yerine getirilmesi beklenir. Uzun süre kapalı kalmış bir kesiciden birdenbire devreyi açmasını istemek ona ağır bir görev yüklemek demektir. İşte kesicilerin gerçek görevleri bu durumda ortaya çıkmaktadır. Çünkü yüksek gerilimde, elektrik geçerken devreyi açmak veya kapatmak doğacak arktan dolayı hem zor hem de tehlikelidir. Kesicinin en önemli görevi kısa devre anında devreyi açmaktır. Son yarım yüzyıl içerisinde şebekelerin gittikçe büyümesi kısa devre akımlarını büyütmüş ve böylece kesicilerin işi daha da zorlaşmıştır.
Kesicilerin Montaj (Kullanım) Yerleri
Kesiciler günümüzde trafo anahtarlaması, havai hatlar, kablolar, kondansatörler, reaktörler, motorlar, filtre devreleri ve ark fırınları gibi çok geniş bir alandaki gereksinimler için kullanılmaktadır. Dolayısıyla, büyük sayıdaki işletme çevrimlerinde olduğu gibi sistemde hareketsiz kalacakları uzun periyotlar için de aynı ölçüde uygun olmalıdır.
TS EN 62271-100 nu’lı standarta göre yüksek gerilim kesiciler
- Şalt merkezlerinde: Şalt merkezlerinde çıkış kesicisi, transfer kesicisi, bara bölümleyici kesici, bara bağlayıcı kesiciler olmak üzere kullanım yerleri vardır.
- Çıkış kesicisi: Merkeze enerji getiren bir hattı, bir trafoyu veya bir müşteriye enerji taşıyan hat veya kablo donanımını baraya bağlayan kesicilere denir.
- Transfer kesici: Bir teçhizatın kendi kesicisi yerine geçebilen ve ana barayı transfer baraya bağlayan kesicidir.
- Bara bölümleyici kesici: Bir barayı ikiye bölen kesiciye denir.
- Bara bağlayıcı kesici: Ana bara ile yardımcı barayı birbirine bağlayan kesiciye denir.
- Uzun havai hatların bölünmesinde, direk tipi tekrar kapamalı kesiciler kullanılır. Gaz izolasyonlu otomatik tekrar kapamalı kesici, klasik devre kesicilerinin özelliklerinin yanı sıra, şu anda veya gelecekte otomasyon, uzaktan kumanda veya modernizasyon için optimize edilmiş modern tasarımın avantajlarını da bünyesinde barındırmaktadır. Tekrar kapamalı kesiciler, 38 kV, 800A, 16 kA anma değerlerinde istenirse otomatik olarak dört defaya kadar istenirse radyo dalgalarıyla veya modem cihazıyla uzaktan kumanda edilebilir.
- Havai hat branşman noktalarında, bir enerji nakil hattından ayrılan aynı değerdeki diğer bir hattın ayrılma noktasında kullanılır.
- Direk tipi transformator merkezlerinin OG anahtarlama ve sekonder korumalarında kullanılır.
- Geçici arızaların sıklıkla yaşandığı havai hat şebekelerinde kullanılır.
- Bina tipi trafo merkezleri OG modüler hücrelerde kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder